Arabuluculuk, hukuk sistemimizde 2012’de yürürlüğe giren Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu ile resmi olarak uygulanmaya başlanmıştır. Bu sayede, taraflar bir uyuşmazlık yaşadığında, eğer ki uyuşmazlık konusu üzerinde serbestçe karar vererek anlaşabilecekleri bir husus ise uyuşmazlık taraflarının ortak bir noktada buluşarak çözüm bulmasının yolu açılmış oldu.
Hukuki bir uyuşmazlık söz konusu olduğunda, kişiler genellikle dava yoluna başvurmakta, yargılama neticesinde bağlayıcı olan ve bir tarafın kaybına diğer tarafın kazancına şeklinde olan mahkeme kararı ile uyuşmazlıklarını çözmekteydi. Ancak arabuluculuk sistemi ile her iki tarafında yararına olan her iki tarafın da kazandığı çözümler bulunabilmektedir. Arabuluculuk ile taraflar bir araya getirilerek, uyuşmazlık konuları hakkında müzakereler ederek daha hızlı, daha ekonomik ve taraflar arasındaki ilişkiyi koruyarak uyuşmazlıklar çözülebilmektedir.
Arabuluculuk süreci gönüllülük esastır. İhtiyari olarak yürütülür, taraflar sürece dâhil olmakta, devam etmekte ve sonlandırmakta özgürdür. Ancak hukuk sistemimizde dava şartı arabuluculuk müessesi de bulunmaktadır. Dava şartı arabuluculuk, bazı davalar açılmadan önce arabuluculuğa başvurmak zorunludur, ancak yine sürece devam etmeye, anlaşmaya ya da anlaşmamaya taraflar özgürce karar verebilmektedir.
Uyuşmazlıkların arabuluculuk ile çözülmesinin taraflara faydaları nelerdir?
- Kendi çözümünü üretebilirsin.
Arabuluculuk sisteminin temeli tarafların bir araya getirilmesi, alanında uzman arabulucu vasıtası ile taraflar arasındaki iletişim ve ilişkinin geliştirilmesi, tarafların en yüksek yararına olan ortak bir çözüm üretilmeye çalışılmasıdır. Taraflar aktif bir şekilde uyuşmazlığı müzakere ederek kendileri için en iyi bildiği konularda yararlarına olacak şekilde uyuşmazlığı çözebilirler. Taraflar kendi çözümleri konusunda anlaştığında, uyuşmazlıklarını içlerine sinen bir şekilde çözdüklerinde tüm uyuşmazlık tarafları kazanmaktadır. Yargılamada bir taraf kazanırken diğer taraf kaybeder, ancak bu durum arabuluculukta söz konusu değildir. Bu vesile ile taraflar arasındaki ilişkiler daha olumlu bir iklimde devam etmektedir, sonraki süreçte de kişilerin yüz yüze bakmalarını ve ilişkinin iyilikle devamını kolaylaştırır. Özellikle iş dünyasında her zaman birbiri ile karşılaşma ihtimali bulunan şirketler, çalışanlar için ileriye yönelik ilişkilerin olumlu şekilde devam etmesi sağlanır.
- Daha az masraflıdır, çözüme daha hızlı ulaşılır.
Uyuşmazlığın arabuluculuk yolu ile çözümlenmesi, yargılama ile çözümlenmesinden daha az masraflıdır. Yargılama ve icra giderleri, harçlar, avukatlık ücreti gibi kalemler yargılama sırasında tarafların ödemesi gereken masraflardır. Yargılamaların uzun sürmesi de tarafların elde etmek istediklerinin anlamını yitirmesine sebebiyet verebilir. Arabuluculuk faaliyeti 4 – 8 hafta gibi kısa sürelerde sonuçlanmakta, taraflar bir an önce uyuşmazlıklarını çözüme kavuşturmaktadır.
- Paylaşılan bilgiler gizlidir.
Arabuluculuk süreci gizlilik kapsamında yürütülür. Müzakereler gizlidir, bu süreçte edinilen bilgi ve belgeler tarafların aleyhine mahkemelerde delil olarak kullanılamaz. Bu haliyle açık yargılamaya göre taraflar sürece güven duymaktadır. Özellikle ticari şirketler yönünden adlarının mahkeme koridorlarında anılmaması, çalışanlarıyla yaşadığı uyuşmazlıkların sulh yoluyla çözülmesi, bu çözüm sürecinin taraflar dışında bilinmemesi, ticari hayattaki güven ve itibarlarının sarsılmaması, ticari sırların ortaya dökülmemesi açısından oldukça önemlidir. Taraflar anlaşsın ya da anlaşmasın arabuluculuk sürecindeki konular gizlidir, bu da taraflara güven içinde açık yüreklilikle kendilerini ifade etme imkânı vermektedir.
- Arabulucu tarafsızdır, tüm tarafların yararına hareket eder.
Arabulucu, tarafsız ve bağımsız üçüncü kişidir. Taraflara eşit mesafededir. Arabulucu, tarafları, yargılamaz, ayıplamaz aksine özel iletişim ve müzakere teknikleri kullanarak taraflar arasındaki iletişim kanallarını açık tutan, onların yaşadıkları uyuşmazlık konusunu neden ve sonuçlarıyla anlamalarına ve duygularını ifade etmelerine imkân sağlayan, uyuşmazlığın ortadan kalkması için en uygun şekilde ve tarafların ortak kabulüyle çözüm önerileri sunmalarına zemin hazırlayan ve müzakereler sonucunda sürecin tıkanması halinde taraflara çözüm önerisinde bulunan kişidir.
- Anlaşma belgesi ile taraflar bağlayıcı bir çözüme kavuşur.
Taraflar uyuşmazlık konuları hakkında bir çözüm konusunda anlaşma sağladıklarında düzenledikleri ve imza altına aldıkları anlaşma belgesi bağlayıcıdır. Taraflar anlaşma belgelerinin icra edilebilirliğine dair şerh alarak anlaştıkları çözümü ilam niteliğinde belge vasfını kazandırabilir. Böylelikle anlaşılan konular ilam gibi sonuç doğurur. Anlaşılan konularda yeniden dava açılamaz, anlaşılan hususlar yerine getirilmediğinde ilamlı icra yoluyla daha çabuk bir şekilde yerine getirilmesi sağlanabilir. Burada belirtmek gerekir ki; taraflar çözüme ilişkin ortak bir karar vermedikçe, süreç boyunca beyan edilen önerilerin bağlayıcılığı bulunmamaktadır, bu durum da tarafların özgürce kendini ifade etmesine imkân vermektedir.
Özetle; dava yoluna gitmeden önce arabuluculuk yoluna başvurmanın uyuşmazlıkların hızlı ve daha az masrafla çözüme kavuşturulmasına büyük katkı sağlayacağı açıktır. Arabuluculuk yoluyla gerek ticari gerek iş gerekse de sosyal hayatta ilişkilerin güven içinde devamı sağlanmakta, kişiler arasındaki iletişim ve ilişki kopmadan sürdürülmesi sağlanmaktadır.
Av. Arb. Özge Engüzel
Web sitemizdeki makale ve içeriklerin tüm hakları Av. Arb. Özge Engüzel’ e aittir. Sitemizdeki makalelerin kopyalanarak izinsiz bir şekilde başka web sitelerinde yayınlanması halinde hukuki ve cezai işlem yapılacaktır. İçeriklerde yer alan her türlü bilgi, sadece bilgilendirme amacı ile hazırlanmış olup hiçbir şekilde hukuki tavsiye niteliğinde değildir ve bu şekilde yorumlanamaz. İçeriklerin tamamı sadece kişisel ve gayri ticari amaçlarla yayınlanmaktadır.